بررسی فیلم‌های نوروزی که از ۲۳ اسفند روی پرده سینما‌های کشور جان می‌گیرند

شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز؛  اکران نوروزی ۱۴۰۳ به‌دلیل هم‌زمان‌شدن با ماه مبارک رمضان با وضعیتی بسیار متفاوت روبه‌رو شده است. این وضع باعث شد همایون اسعدیان، رئیس شورای صنفی نمایش، اعلام کند که این شورا و معاونت اداره‌کل نظارت بر نمایش، اکران هشت فیلم در نوروز را با وجود داشتن هشت سرگروه، به صلاح نمی‌دانند. ازاین‌رو به‌احتمال زیاد از نیمه اسفندماه اکران چهار فیلم جدید در کنار آثار روی پرده آغاز می‌شود، سپس در عید فطر چند فیلم دیگر به آن‌ها اضافه می‌شود.

فقط چند روز بعد از این گفته‌ها، روح‌ا... سهرابی مدیرکل اداره نظارت بر نمایش، آن را نقض کرد و درنهایت هم اسامی هفت فیلم برای اکران نوروزی منتشر شد. براین‌اساس «تمساح خونی»، «بی‌بدن»، «آسمان غرب»، «پرویزخان»، «آپاراتچی»، «نوروز» و «ایلیا، جست‌وجوی قهرمان»، از ۲۳ اسفند روی پرده سینما‌های کشور می‌روند؛ ترکیبی که موافقان و مخالفان خودش را دارد. ما در گزارش پیش‌رو به بررسی چند نکته مهم درباره فیلم‌های اکران نوروزی و همچنین پیش‌بینی میزان فروش هرکدام از این آثار پرداخته‌ایم.

حضور ۴ هنرمند مشهدی در اکران نوروزی

دو فیلم «بی‌بدن» و «ایلیا، جست‌وجوی قهرمان» که در جمع هفت فیلم اکران نوروزی قرار گرفته‌اند، از ساخته‌های هنرمندان خراسانی هستند. «بی‌بدن» اولین تجربه مرتضی علیزاده در ساخت فیلم‌سینمایی بلند است. این هنرمند پیش‌تر در عرصه فیلم‌کوتاه فعال بوده و سال پرکاری را پشت‌سر گذاشته است. او امسال فیلم‌کوتاه «خوانا بنویسید» را کارگردانی کرد که به‌عنوان بهترین فیلم اقتباسی چهلمین جشنواره بین‌‎المللی فیلم‌کوتاه انتخاب شد و سپس «بی‌بدن»، اولین فیلم‌سینمایی بلندش، را جلو دوربین برد؛ فیلمی که در بخش نگاه نو جشنواره فیلم‌فجر امسال حضور داشت و توانست نظر منتقدان را جلب کند.

فیلم «ایلیا، جست‌وجوی قهرمان» را هم علی موسی‌نژاد کارگردانی کرده است؛ اثری که برنده جایزه بهترین فیلم از سی‌وپنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان شده و همه مراحل ساخت، تصویربرداری و... آن در شهرستان کاشمر انجام شده است. موسی‌نژاد پیش از این در گفت وگویی اثرش را ضداسرائیلی‌ترین فیلم تاریخ سینمای کودک و نوجوان کشور معرفی کرده بود.

علاوه بر موسی‌نژاد و علیزاده، دو بازیگر مشهدی هم در اکران نوروزی امسال حضور دارند؛ آرمین رحیمیان و محمدرضا صولتی هر دو با فیلم «آسمان‌غرب» که به روز‌های آغازین جنگ و نقش‌آفرینی علی‌اکبر شیرودی می‌پردازد، به سینما‌ها می‌آیند. رحیمیان که بیشتر برای ایفای نقش عبدالمالک ریگی در «شبی که ماه کامل شد» در سینمای ایران شناخته می‌شود، در «آسمان‌غرب» نقش شهید حسین همدانی را ایفا می‌کند. صولتی نیز یکی از بازیگران تئاتر مشهد و مدیر دوبلاژ است که تا امروز در آثار تصویری مانند «سوران»، «خون‌سرد»، «سیاوش» و «چشم‌وگوش بسته» حضور داشته است.

نسل تازه سینما در مسیر اکران نوروزی

در میان هفت فیلمی که برای اکران نوروزی سینما‌ها انتخاب شده‌اند، چهار فیلم از آثار فیلم‌اولی‌های جشنواره فیلم‌فجر و سه فیلم هم از تولیدات فیلم‌سازان جوان کشورمان هستند؛ اتفاقی که در چند سال گذشته بی‌سابقه بوده است. درواقع فرصت‌دادن به جوانان برای دیده‌شدن در یکی از بهترین زمان‌های اکران قطعا اتفاق مثبتی است، ولی ریسک نبودن هیچ نام آشنایی در میان کارگردانان به غیر از جواد عزتی که او هم شهرتش به‌واسطه بازیگری است، شاید اثراتی منفی در جذب مخاطب داشته باشد.

نکته دیگری که در فهرست نوروزی به چشم می‌خورد، رعایت تنوع ژانرهاست. براین‌اساس برای علاقه‌مندان به ژانر درام دو فیلم «تمساح خونی» و «آپاراتچی» در نظر گرفته شده است. مخاطبانی هم که به ژانر جنگی و دفاع‌مقدس علاقه دارند، می‌توانند فیلم قهرمان‌محور «آسمان‌غرب» را تماشا کنند. طرف‌داران ژانر دارم جنایی می‌توانند تماشای فیلم «بی‌بدن» را در نوروز انتخاب کنند.

در میان آثار نوروزی، یک فیلم در ژانر بیوگرافی ورزشی هم قرار گرفته است؛ ژانری که در سال‌های گذشته کمتر به آن پرداخته شده است. فیلم «پرویزخان» برای علاقه‌مندان این ژانر مناسب است. همچنین امسال یک فیلم موزیکال کودک به‌نام «نوروز» و یک پویانمایی به‌نام «ایلیا، جست‌وجوی قهرمان» هم در میان آثار نوروزی قرار گرفته‌اند که خانواده‌ها همراه با فرزندانشان می‌توانند آن‌ها را تماشا کنند.

اولویت داشتن فیلم‌های جشنواره امسال

مسئولان سینمایی کشور هرسال با نزدیک‌شدن به زمان برگزاری جشنواره فیلم‌فجر اعلام می‌کنند فیلم‌های حاضر در این رویداد در اولویت اکران نوروز قرار می‌گیرند. امسال هم فیلم‌ها از این قضیه مستثنا نبودند و بار‌ها از تریبون‌های مختلف بر شانس زیاد آثار چهل‌ودومین دوره جشنواره فیلم‌فجر برای قرارگرفتن در فهرست نوروزی تأکید شد؛ صحبتی که تقریبا به‌شکل کامل نیز عملی شد.

از میان هفت اثر نوروزی، فقط پویانمایی «ایلیا، جست‌وجوی قهرمان» در مهم‌ترین رویداد سینمایی امسال حضور نداشته است. این پویانمایی درحالی در فهرست نوروزی قرار گرفته است که امسال برای اولین‌بار چهار انیمیشن «ببعی قهرمان»، «رؤیاشهر»، «ساعت جادویی» و «شمشیر و اندوه» در جشنواره فجر به نمایش درآمده بودند. اینکه با وجود توجه ویژه مسئولان به جشنواره فیلم‌فجر، چرا پویانمایی‌های حاضر در این رویداد برای اکران نوروز انتخاب نشده‌اند، جای سؤال دارد.

از سوی دیگر در سال‌های گذشته و طبق قراردادی نانوشته یکی از آثاری که به اکران نوروزی راه پیدا می‌کرد، برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فجر بود. روالی که انتظار می‌رفت باتوجه‌به نظر مسئولان درباره آثار جشنواره، در نوروز پیش‌رو هم ادامه پیدا کند، به‌ویژه که امسال اثری در ژانر دفاع‌مقدس و با محوریت معرفی شهید مهدی زین‌الدین، عنوان بهترین فیلم جشنواره چهل‌ودوم را از آن خود کرده بود. این فیلم که «مجنون» نام دارد، از فهرست نوروزی خارج شد و جایش را به «آسمان‌غرب»، دیگر فیلم تولیدشده در این سبک داد.

جای خالی کمدی‌های پرطرف‌دار

همواره در سال‌های گذشته در کنار آثار جشنواره فیلم‌فجر، دوسه اثر دیگر هم در فهرست اکران نوروزی سینما‌ها قرار می‌گرفتند که دست‌کم یکی از آن‌ها از کمدی‌های پرطرف‌دار سینما مثل «فسیل»، «سگ‌بند» و... بود؛ اما امسال این اتفاق رخ نداد و ترکیب متفاوتی برای نوروز رقم خورد. اتفاقی که می‌تواند در مجموع فروش فیلم‌های نوروزی تأثیرگذار باشد و سینما‌ها را با کاهش فروشی محسوس، نسبت به نوروز سال‌های گذشته روبه‌رو کند. این درحالی است که دست‌کم چند فیلم کمدی متقاضی اکران در نوروز پیش‌رو بوده‌اند.

از میان آن‌ها می‌توان به «هفتادسی»، نخستین تجربه کارگردانی بهرام افشاری و قسمت سوم «تگزاس» ساخته سیدمسعود اطیابی اشاره کرد. آثاری که دست‌کم روی کاغذ شانس زیادی در جذب مخاطب دارند. شاید یکی از دلایل قرارنگرفتن این کمدی‌ها در فهرست نوروزی، هم‌زمانی عید امسال با ماه مبارک رمضان باشد. درواقع مسئولان ترجیح داده‌اند این آثار را که گاهی شوخی‌های نامتعارف هم در دل خود دارند، بعد از عیدفطر اکران کنند.

پیش‌بینی موفقیت

«تمساح خونی» اولین ساخته جواد عزتی را می‌توان نزدیک‌ترین اثر نوروزی به فضای فیلم‌های پرمخاطب سینمای ایران دانست. این فیلم یک کمدی اکشن است و خود عزتی در کنار بازیگرانی مثل عباس جمشیدی‌فر و سعید آقاخانی در آن به ایفای نقش می‌پردازد.
«تمساح خونی» کارش را در جشنواره با بردن یک سیمرغ (کارگردانی اول) به پایان رساند، اما بازخورد‌های مثبت زیادی از منتقدان و مخاطبان دریافت کرد، به‌طوری‌که عده زیادی این فیلم را پیشتاز اکران نوروزی و حتی شانس اول فتح گیشه ۱۴۰۳ می‌دانند. به‌نظر می‌رسد رقیب اصلی «تمساح خونی» در اکران نوروزی، فیلم «بی‌بدن»، یکی از آثار جنجالی حاضر در جشنواره چهل‌و‌دوم فیلم فجر باشد.

جنجالی از دو منظر؛ اول اینکه «بی‌بدن» روی یکی از پرونده‌های جنایی مهم چندسال گذشته کشور دست گذاشته است و دوم، حاشیه‌های ایجادشده برای فیلم در طول اکران در جشنواره فیلم‌فجر است. همین حاشیه‌ها در کنار حضور بازیگران چهره‌ای مانند الناز شاکردوست، پژمان جمشیدی و سروش صحت و نویسندگی کاظم دانشی، برگ برنده‌های «بی‌بدن» برای جذب مخاطب هستند و می‌توانند آن را به پرفروش‌ترین فیلم غیرکمدی سال آینده تبدیل کنند.

«پرویز‌خان»، دیگر فیلم اکران نوروزی، در جشنواره امسال بازخورد‌های مثبت زیادی دریافت کرد و حتی توانست مخاطبانی را که شاید علاقه‌ای به فوتبال ندارند، با خودش همراه کند. اثری که نه نزدیک به کمدی‌های پرمخاطب است و نه داستانی جنجالی را روایت می‌کند، اما باتوجه‌به امتیاز‌های زیادی که از منتقدان دریافت کرده است، شانس این را دارد که به فروش خوبی دست پیدا کند.

«آپاراتچی» هم مانند «پرویزخان» در جشنواره امسال نظر منتقدان را جلب کرد؛ یک کمدی ساده و شیرین که البته فضایی متفاوت از کمدی‌های پرمخاطب سینمای ایران دارد. همین سادگی و روان‌بودن قصه می‌تواند پشتوانه خوبی برای موفقیت «آپاراتچی» در گیشه باشد، اما از سوی دیگر بهره‌نگرفتن از ستاره‌های سینما در فیلم می‌تواند در کاهش مخاطبان آن تأثیرگذار باشد.

برای پیش‌بینی فروش «آسمان‌غرب» در نوروز هم می‌توانیم به میزان فروش «موقعیت مهدی» و «غریب» در دو نوروز گذشته استناد کنیم که در فضایی مشابه با «آسمان‌غرب» ساخته شده‌اند. این دو فیلم در زمان اکرانشان شاید نتوانستند به‌اندازه آثار کمدی مخاطب جذب کنند، اما فروشی آبرومند را پشت‌سر گذاشتند. این اتفاق به‌احتمال زیاد برای «آسمان غرب» هم تکرار خواهد شد.

«نوروز» و «ایلیا، جست‌وجوی قهرمان» هم می‌توانند در روز‌های عید خانواده‌های زیادی را با خود همراه کنند، به‌ویژه اگر اطلاع‌رسانی و تبلیغات درستی برای آن‌ها صورت گیرد؛ اما از آنجایی که هر دو این آثار در ژانر کودک‌ونوجوان هستند، شاید در رقابت با دیگر آثار نوروزی شانس کمتری برای فروش زیاد داشته باشند.